نشست پنجم کنفرانس گفت‌وگوی درون اسلامی – یک ملت… یک سرنوشت مشترک – با عنوان «پاسخ به چالش‌های دستیابی به تفاهم درون اسلامی» برگزار شد.
این نشست به ریاست پروفسور دکتر عباس شومان، دبیرکل شورای علمای ارشد الازهر، و با حضور علمای برجسته جهان اسلام برگزار شد.
آیت‌الله دکتر سید ابوالقاسم الدیباجی، دبیرکل سازمان جهانی فقه اسلامی، تأکید کرد که این کنفرانس نقش مهمی در تقویت وحدت اسلامی و تجدید تعهد به ارزش‌های مشترک برای مقابله با چالش‌های مشترک دارد.
وی خاطرنشان کرد که وحدت اسلامی صرفاً یک شعار یا عبارتی تکراری در مناسبت‌ها نیست، بلکه شیوه‌ای از زندگی و سنگ‌بنای پیشرفت و عزت مسلمانان است.
وی بر ضرورت اقدامات عملی از طریق گفت‌وگوی سازنده بین علمای مذاهب مختلف تأکید کرد که با گفتمان رسانه‌ای و برنامه‌های آموزشی برای نهادینه‌سازی فرهنگ تفاهم تقویت شود.
پروفسور دکتر مصطفی بجو، استاد فقه اسلامی در دانشگاه غردایه و عضو شورای عالی اسلامی الجزایر، چالش‌هایی را که ممکن است مانع تفاهم درون اسلامی شوند و راهکار‌های غلبه بر آن‌ها را مورد بحث قرار داد.
پروفسور دکتر بجو تاکید کرد که مخالفت در هر تلاشی که در جهت بهبود بشریت باشد، به ویژه در رسالت های نبوی که در پیام اسلام به اوج می رسد، ذاتی است.
دکتر بجو افزود: غلبه بر این چالش‌ها نیازمند حکمت و تلاش صادقانه برای ایجاد فضایی است که از پیشرفت تمدنی امت اسلامی حمایت کند.
وی تاکید کرد که این امر از طریق تعهد به گفت‌وگوی معنادار اسلامی، تعمیق درک متقابل و تقویت وحدت در جامعه اسلامی قابل دستیابی است.
شیخ دکتر عبداللطیف محمود المحمود، عضو شورای عالی امور اسلامی، مقاله‌ای را همراه با شیخ دکتر فرید المفتاح و شیخ دکتر ابراهیم بن راشد المریخی ارائه کرد.
شیخ دکتر المحمود تأکید کرد که تنوع اندیشه اسلامی باید به‌عنوان عاملی برای وحدت تلقی شود، نه دلیلی برای تفرقه؛ زیرا اختلاف در تفسیر بر مبنای اصول فقهی معتبر، بخشی طبیعی از دانش دینی است.
وی خاطرنشان کرد که علمای مسلمان در صدر اسلام، با وجود تفاوت‌های فکری، به یکدیگر احترام گذاشته و همکاری می‌کردند و پرهیز از اختلاف و نزاع نیازمند درک متقابل دیدگاه‌ها و پایبندی به اخوت اسلامی است که در تعالیم اسلام مورد تأکید قرار گرفته است.
شیخ ناصر احمد خلف العصفور، عضو شورای عالی امور اسلامی، چالش‌های دستیابی به تفاهم درون اسلامی را مورد بررسی قرار داد. در این جلسه، دکتر سلیمان شیخ منصور السیتری و شیخ محمد حسن عبدالمهدی الشیخ نیز مشارکت داشتند.
در این گفت‌وگوها تأکید شد که اسلام با اصول والای خود، دعوت به همزیستی، تسامح و وحدت کرده است و مسلمانان اولیه با استفاده از همین ارزش‌ها توانستند دین اسلام را گسترش دهند و الگویی تاریخی ارائه دهند و جامعه مسلمانان امروز نیز قادر است با تقویت درک متقابل و ایجاد هماهنگی، بر چالش‌های معاصر غلبه کند.
این مقاله تأکید داشت که هرچند چالش‌هایی وجود دارد، اما این چالش‌ها غیرقابل حل نیستند؛ بلکه راه‌حل آن‌ها در بازگشت به جوهره تعالیم اسلامی، تمرکز بر اصول مشترک و اتخاذ ابتکارات عملی برای مقابله با ریشه‌های اختلاف نهفته است.
در این نشست، پیشنهادهایی برای تقویت گفت‌وگوی الهیاتی و اعتقادی بین علمای اسلامی، تدوین برنامه‌های آموزشی دینی به‌منظور ترویج ارزش‌های تسامح و درک متقابل، حمایت از رسانه‌هایی که به گفتمان متعادل می‌پردازند و ایجاد نهادهایی که مسلمانان را بر اساس زمینه‌های مشترک متحد می‌کنند، مطرح شد.
سر اقبال عبدالکریم سکرانی، مشاور ارشد شورای مسلمانان بریتانیا، بر اهمیت دستیابی به تفاهم درون اسلامی تأکید کرد و آن را عاملی ضروری برای جامعه جهانی مسلمانان دانست.
وی خاطرنشان کرد که مسلمانان از طریق گفت‌وگو، آموزش و همکاری می‌توانند بر چالش‌ها غلبه کرده و امت اسلامی منسجم‌تری ایجاد کنند. وی تأکید کرد که تلاش‌های جمعی بر اساس ارزش‌های مشترک اسلامی، می‌تواند زمینه‌ساز تحقق هماهنگی بیشتر میان مسلمانان باشد.
